شناسائی و تعیین تنوع ژنتیکی ژن پروتئین پوششی ویروس برگ بادبزنی (grapevin fanleaf virus) مو در استان خراسان رضوی

ویروس برگ بادبزنی مو (grapevine fanleaf virus, gflv) متعلق به جنس nepovirus از خانواده secoviridae است. این ویروس یکی از مخرب¬ترین بیماری ویروسی مو در سراسر دنیا است که موجب خسارت جبران ناپذیری در تاکستان¬ها می شود. به منظور شناسایی و بررسی تنوع ژنتیکی gflv در تاکستان¬های استان خراسان¬رضوی در طی سال¬های 1391 و 1392 از تاکستان¬ها و علف هرز های موجود نمونه برداری شد. با استفاده از آنتی¬بادی جدایه ایرانی ویروس در آزمون آلیزا آلودگی به gflv در 114 نمونه مو و 46 نمونه علف هرز تایید شد. در این تحقیق علاوه بر علف¬های هرز مرغ و علف هفت بند برای اولین بار گیاهان قیاق، یونجه¬باغی و بارهنگ به عنوان میزبان¬های طبیعی ویروس برگ بادبزنی مو معرفی شدند. ویروس برگ بادبزنی مو از طریق مایه زنی عصاره آلوده مرغ و قیاق به گیاهان مرغ و قیاق سالم و سلمک انتقال داده شد. با مایه زنی عصاره تاک¬های آلوده به سلمک تولید لکه¬های کلروتیک و رگبرگ روشنی در برگ¬های جدید شد. با استفاده از آغازگر¬های اختصاصی قطعه¬ای بطول 1760 جفت باز مربوط به طول کامل پروتئین پوششی ویروس و 230 نوکلئوتید انتهای ژنوم تکثیر شد. هضم آنزیمی قطعه تکثیر شده با اندونوکلئاز taqi جدایه¬های gflv از خراسان-رضوی را در 18 گروه ژنوتیپی قرار داد. جدایه¬های ایرانی gflv با جدایه¬های سایر نقاط دنیا 36/2±97/88 درصد در سطح نوکلئوتیدی و 72/1±2/95 درصد در سطح آمینواسیدی ژن پروتئین پوششی شباهت داشتند. نتایج آنالیز¬های فیلوژنی بر اساس ژن پروتئین پوششی، جدایه¬های ایرانی gflv را در شاخه¬ای مجزا از جدایه¬های سایر نقاط دنیا قرار داد. همچنین جدایه¬های شرق کشور در گروهی مجزا از جدایه¬های شمال¬غرب کشور قرار گرفتند. که نشان دهنده اثر جدائی جغرافیائی در تکامل gflv است. اسیدآمینه گلایسین 297 (g297) و موتیف r2 که در انتقال اختصاصی ویروس با نماتود نقش دارند در ناحیه مرکزی ژن پروتئین پوششی ویروس صرفنظر از منبع جداسازی به صورت کاملا حفاظت شده بوده که نشان دهنده توانایی انتقال آنها با نماتود x. index است.